MeKtEpLi_KiZ
  KONYA TARİHİ
 

TARİHİ

Konya çok eski bir yerleşim merkezidir. M.Ö 600–500 yıllarında burada yerleşme merkezi kurulduğu araştırmalarla anlaşılmıştır. Konya tarih sahnesinde ise M.Ö 1400–1200 arasında Hitit İmparatorluğun bir bölgesi olarak girmiştir. Hititler iç savaş ve bölücü faaliyetlerle yıkılınca Konya sırası ile Frikyalılar, sonra Lidyalıların, Kimmerlerin hâkimiyeti altına girmiştir.
M.Ö altıncı asırda Anadolulun büyük kısmı gibi bu bölgede de Persler tarafından istila edilmiştir.   M.Ö dördüncü asırda Makedonya Kralı İskender Anadolu’ yu alıp, İran’a geçti. Pers İmparatorluğunu yıktı. İskender’in ölümü üzerine, kurmuş olduğu İmparatorluk generalleri arasında paylaşılmıştı. Konya bölgesi, bu paylaşmada Asya “Selevokslar”  Devletinin payına düştü. Selevokslar burada uzun müddet hâkimiyet kuramamış “Kapadokya Krallığı” sonra da Bergama Krallığı, M.Ö 233–133 yılları arasında bölgeye hakim olmuştur.
Bergama Krallığı Roma İmparatorluğunun hâkimiyetine girince, Romalılar      M. Ö 133’de buraya hakim olmuşlardır. Roma İmparatorluğu M.S 395’de bölününce Anadolu ve bunun içinde yer alan Konya, Doğu Roma (Bizansın) payına düştü.
Hz Ömer (r.a) zamanında İslam orduları Konya’yı feth ettiler. Asr-ı Saadetten sonra İslam Devletinde iç savaş ve ihtilaflar artınca feth edilen bazı yerleri Bizanslılar yeniden geri aldılar Bizanslılar, Konya’ya Avrupa’dan din adamları getirerek ve büyük dini toplantılar yaparak Konya’yı dini bir merkez haline getirdiler.

Selçuklu Türkleri Konya’yı 1069 senesinde feth ettiler. Fakat geri çekilmek zorunda kaldılar. 1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra Selçuklu Sultanı Alparslan, Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ı Anadolu’yu feth etmeye memur etti. Anadolu fatihi Süleyman Şah ve Mansur Şah kısa zamanda Anadolu’yu feth ederek Türk beldesi haline getirmiştir. Süleyman Şah, 1077’de Konya önlerinde ordusu ile göründü. Konya Takkeli Dağın eteklerindeki düzlükte kurulmuş açık bir şehirdi ve savunması yoktu. Bir savaş oldu mu asker Gevale Kalesine çekilir, düşmanı orada beklerlerdi. Gevale Konya’nın kilidi idi. Gevale kalesi Takkeli Dağının Sivri tepesinde bir kartal yuvası gibi sarp bir kale idi. Süleyman Şah birkaç esir alarak kale hakkında bilgi aldı. Kalenin üç aylık erzakının olduğunu öğrendi. Kale komutanı Romanus Marki’ye elçi ile şu haberi gönderdi:”Biz şehirler fethederek buraya kadar geldik. Burada da durmayarak daha ötelere gideceğiz, boşuna kan dökmek istemiyoruz. Yiyecek ve içeceğiniz size ancak üç ay yetebilir. Bizse üç ay değil altı ay bekleriz. Siz ise aç ve susuz kırılıp gidersiniz. Kozumuzu mertçe paylaşalım. Eğer komutanınız kendine güveniyorsa kalede titreyip duracağına ortaya çıksın. Beraberce dövüşelim. Ben yenilirsem ordum çekilip gidecektir. Ben yenersem kaleyi teslim edin. Kimsenin kılına bile dokunmayacağız.” Bizanslı kale komutanı kaledekilerin baskısı ve gururuna söz gelmemesi için teklifi kabul etti. Ertesi gün çelik zırhlara bürünmüş ve at üstünde kale dışına çıktı. Her iki komutan dövüştüler. Süleyman Şah Bizanslı kale komutanını yendi. Gevale kalesi Süleyman Şah’ın kılıcıyla açıldı. Süleyman Şah Konya’yı karargâh yaptı. İznik’e kadar fetihler devam etti.1080’de İznik feth edildi. Anadolu Selçuklu Devleti kurulunca İznik başkent oldu. Birinci Haçlı Seferinde Haçlı Ordusu ve Bizans İznik’i geri alınca Sultan Birinci Kılıçarslan daha güvenli bir başkent olarak Konya’yı seçti. 1097–1308 arasında 211 sene Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti Konya oldu.
  İkinci Haçlı sürüsü Konya yakınlarından geçti. Meram Bağları’nda konakladı. Anadolu’yu Selçuklu akınları ile terk etti. Üçüncü Haçlı Seferi’nde bulunan Almanya İmparatoru Friedrich Barbarossa 1190 yılının 18 Mayıs’ında Konya’ya geldi. Schwah Dukasının birlikleri şehre girdi. İkinci Kılıçarslan Haçlı ordusuna saldırdı.5 gün sonra Konya’dan çekilen Haçlılar kısa zamanda Türkiye’yi terk ettiler. Selçuklular devrinde bilhassa Alâeddin Keykubat. İkinci Kılıçarslan zamanında Konya ihtişamınının en yüksek noktasına ulaştı. Selçuklular zamanında Konya gibi bütün Anadolu şehirleri ihtişamlı bir devre yaşadılar. Selçuklular zamanında “Altın Çağı” yaşayan Konya, Türk âleminin en önemli kültür merkezi olmuştur. İslam Dünya’sının ilim ve sanat adamları burada toplanmış büyük imarlar yapılarak mamure belde haline gelmiştir.
   13. asrın ikinci yarısı başlarken Anadolu Selçuklu devletinin parlak çağı sona erdi. Anadolu’ya giren Moğollar’ın nüfusu Konya’ya kadar uzandı. Anadolu Selçuklu Devleti yarım asır İlhanlılara tabii oldular. Selçukluların son devresinde Oğuzların Avşar (Afşar) Türkmen Beyleri olan Karamanoğulları bu bölgeye yerleştiler. Ermenek kasabasını başkent yaparak beylik kurdular. Daha
sonra  (Karaman) adı verilen “Larende”ye yerleştiler. Bilahare Selçuklulara tabii olarak Konya’ya hâkim oldular. Karamanoğlu Birinci Mehmet Selçuklular adına şu emri verdi:”Bugünden sonra divanda, dergâhta, karargâhta, mecliste ve meydanda Türkçe’den başka dil konuşulamayacaktır.”Böylece münevverler arasında ve resmi yazışmalarda konuşulan Farsçaya son verildi.
    1397 senesinde Yıldırım Beyazıt Konya’yı Osmanlı topraklarına kattı.1402 Ankara savaşı ile Yıldırım Beyazıt Timur Ordusu karşısında yenilince Timur Konya’yı yeniden Karamanoğullarına bıraktı. 1433’de Sultan İkinci Murad Han tekrar Konya’yı almışsa da Konya yeniden Karamanoğullarının idaresine geçmiştir. Karamanoğulları Selçuklu Devleti’nin mirasına konmak için Osmanlılarla birçok defa savaştı. Osmanlı Sultanları ile akrabalık bağı kurmasına rağmen Osmanlı düşmanları ile işbirliği yaptı. Fatih Sultan Mehmed Han 1471’de Karamanoğulları Beyliğine son verdi. 1465–1467 senelerinde Konya Osmanlıların eline geçti.

Anadolu Beyliklerinden Osmanlılardan sonra en mühimi olan Karamanoğulları zengin mimari ve kültür eserleri bırakmışlardır. Karamanoğulları saltanatına kesin şekilde son verilince Konya Bölgesi “Karaman tahtı” adıyla en mühim Osmanlı Şehzadelerinin idaresine verildi. Karaman Beyliği yani eyaletine önce Fatih’in büyük oğlu Şehzade Mustafa, sonra Şehzade Cem, Birinci Beyazıtın büyüm oğlu Velihat Şehzade Şehinşah ve bunun oğlu Şehzade Mehmet Şah hüküm sürdü. Şehzade Şehinşah’ın valiliği 28 yıl sürdü. Yavuz Sultan Selim Han tahta çıkınca 1512’de Hemdem Paşa’yı Karaman Beylerbeyliğine getirdi. “Karaman Tahtı”na Şehzadelerin oturtulması geleneğine son verdi. 1512’den sonra Konya’ya hanedandan olmayan valiler tayin olundu.
  19.asra kadar Konya Karaman eyaleti olarak idare edildi. Tanzimattan sonra Konya eyaleti oldu.
  Eyaletin 1520–1530 tarihlerinde nüfusun 1 milyon 432 bin Müslüman ve 24 bin gayri müslim idi.1910 nüfusu 1 milyon 1380 bin olup, yüz ölçümü 102 bin 100 km² idi. 1520-1530’da 7sancağı (vilayeti) vardı. Bunlar: Konya, Aksaray, Akşehir, Beyşehir, Kayseri, Kırşehir ve Niğde idi.1910’da ise 5 sancağı olup bunlar 11 ilçeli Konya (merkez), 7 ilçeli Niğde, 2 ilçeli Burdur, 5 ilçeli (Hamid)
Isparta ve 5 ilçeli (Teke )Antalya idi.
 Fatih Sultan Mehmed Han Konya için “Sultanlar Beldesi” demiş ve büyük önem vermiştir. Yavuz Sultan Selim Han Mevlana hazretlerinin türbesini yeni baştan tamir ettirdi. Kanuni Sultan Süleyman Han “ Irakayn” seferinde Konya’ya uğradı. Mevlana hazretlerinin sandukası üzerindeki örtüyü öptü, türbe caminin güzelleştirilmesini emretti. Sultan İkinci Selim Han Konya’da büyük imarlar yaptırdı. Sultan Dördüncü Murat Han 1636 İran seferinde Konya’ya uğradı ve Konya’nın imarını emretti. 1896’da Konya’ya demir yolu getiren Sultan İkinci Abdülhamid Han 1889’da lise (idadi) ve ayrıca 1908’de hukuk fakültesi açtı. Birinci Dünya harbinden sonra bir ara İtalyanların işgaline uğrayan (Sevr Anlaşması gereği) Konya, bunun dışında hiçbir düşman işgaline maruz kalmamış bir ildir. Meşrutiyetten sonra nüfus ve ekonomisi gerileyen Konya Cumhuriyet devrinde yeniden gelişmeye başlamıştır.
   1867’de büyüm bir yangın ve 1873’de korkunç kıtlık Konya’yı altüst etmiştir. 1922 senesine kadar eyalet merkezi olan Konya 1923’de il (vilayet) olmuştur.

 

M
e
K
t
E
P
L
i
_
K
i
Z

 
  Bugün 9 ziyaretçi (67 klik) kişi burdaydı! .
 
 

Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?

Ücretsiz kaydol